Zapowiedź „Strategii na rzecz osób niepełnosprawnych” oraz „Narodowego Program Zatrudnienia Osób Niepełnosprawnych”

sam_5896Publikujemy wystąpienie Pani Elżbiety Rafalskiej – Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na konferencji z okazji Jubileuszu 25-lecia systemu wsparcia osób niepełnosprawnych, która odbyła się 26 września 2016 r. w Sali Kolumnowej Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.


 

 

Szanowni Państwo,

Witam serdecznie wszystkich zebranych na jubileuszowej konferencji z okazji 25 rocznicy uchwalenia ustawy z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych.

W szczególności pragnę powitać obecnych na sali parlamentarzystów, przedstawicieli resortów, samorządu terytorialnego, trzeciego sektora, paraolimpijczyków oraz zaproszonych gości. Gorąco witam też organizatorów konferencji, prelegentów oraz laureatów konkursu Liderzy 25-lecia.

Przywołana ustawa była pierwszą odrębną ustawą dotyczącą osób niepełnosprawnych, na mocy której w ówczesnym Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej zostało utworzone stanowisko Sekretarza Stanu – Pełnomocnika do Spraw Osób Niepełnosprawnych, jak też Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Kontynuatorką tej pierwszej ustawy jest wielokrotnie nowelizowana ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Obecnie nadszedł czas na podsumowanie zmian, które dokonały się w ciągu ostatnich 25 lat.

Bez wątpienia na przestrzeni tych lat dokonał się znaczący postęp w zakresie funkcjonowania poszczególnych instrumentów wspierania aktywizacji zawodowej i społecznej oraz zatrudniania osób niepełnosprawnych.

Według wyników kwartalnego reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) prowadzonego przez GUS, w 2015 roku w Polsce mieszkało 22 607 tys. osób w wieku produkcyjnym (kobiety 18-59 lat; mężczyźni 18-64 lata), z czego 8,2% (1 864 tys.) było osób niepełnosprawnych prawnie. Wśród niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym przeważali mężczyźni (61,6%) oraz mieszkańcy miast (60%).

Praca zawodowa odgrywa ważną rolę w rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych i ich integracji ze społeczeństwem. Pomimo, że bezrobocie w grupie osób niepełnosprawnych w ostatnich latach spada, to ciągle jest wyższe niż w grupie osób sprawnych.

W 2015 r. współczynnik aktywności zawodowej dla osób niepełnosprawnych kształtował się na poziomie 25,9%, stopa bezrobocia 13,0%, a wskaźnik zatrudnienia wynosił 22,5%.

W II kwartale 2016 r. współczynnik aktywności zawodowej dla osób niepełnosprawnych kształtował się na poziomie 24,2%, stopa bezrobocia 11,5%, a wskaźnik zatrudnienia wynosił 24,2%. Ten ostatni w Europie Zachodniej oscyluje wokół 35%, tak więc jeszcze wiele wyzwań i pracy przed nami.

W związku rysującymi się coraz wyraźniej pozytywnymi tendencjami odnośnie sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy zaobserwowano też budujące zmiany na chronionym rynku pracy. W porównaniu do grudnia 2015 r., w czerwcu br. nastąpił niewielki wzrost zatrudnienia – o ponad 500 osób.

Mam nadzieję, że będzie to stała tendencja, zwłaszcza, że obserwuje się też poprawę efektywności instytucji wprowadzających na rynek pracy. Niewątpliwie sprzyjać będą temu również planowane reformy systemu oświaty zmierzające do jego udrożnienia na rzecz osób niepełnosprawnych tak, by umożliwić im podnoszenie kwalifikacji.

Warto nadmienić, że przed 1990 r. polski model zatrudniania i rehabilitacji zawodowej niepełnosprawnych opierał się głównie o spółdzielnie inwalidów, celem których była rehabilitacja zawodowa i społeczna poprzez pracę we wspólnym przedsiębiorstwie. Realizacji tego celu służyły rozwiązania ekonomiczne, organizacyjne i rehabilitacyjne. Spółdzielczy model rehabilitacji zawodowej powstał po I wojnie światowej i przetrwał do 1990 r., do czasu transformacji.

Pojęcie „polskiej szkoły rehabilitacji” nierozerwalnie wiąże się z nazwiskami kilku wielkich postaci polskiej medycyny. Pionierami rehabilitacji w Polsce byli profesorowie Wiktor Dega i Marian Weiss. Najważniejszym osiągnięciem prof. Degi było opracowanie czterech zasad postępowania rehabilitacyjnego: dostępność (dostępność dla wszystkich), kompleksowość (uwzględnienie wszystkich aspektów: leczniczego, psychologicznego, społecznego, zawodowego), wczesne zapoczątkowanie, ciągłość (powiązanie rehabilitacji medycznej ze społeczną i zawodową).

Te cztery zasady pozostają wciąż aktualne i nadal stanowią wyzwanie dla systemu rehabilitacji osób niepełnosprawnych.

Zadaniem państwa jest zapewnienie sprawnego działania kompleksowego systemu wsparcia osób niepełnosprawnych.

Obecnie w ramach prac mojego resortu, ale także innych resortów, dokonywana jest analiza funkcjonujących rozwiązań. Posłuży ona opracowaniu założeń Strategii na rzecz osób niepełnosprawnych oraz Narodowego Programu Zatrudnienia Osób Niepełnosprawnych.

Działania te są ściśle skorelowane z założeniami Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju.

Nie można zapominać, że warunkiem aktywnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w życiu społecznym i zawodowym jest szeroko pojęta dostępność. To ona umożliwia aktywny udział tych osób we wszystkich obszarach życia. Nie można zapominać o determinacji tych osób, czego dowodem są osiągnięcia polskiej reprezentacji paraolimpijczyków.

Działania na rzecz wdrożenia odpowiednich rozwiązań są szczególnie istotne w świetle realizacji zobowiązań wynikających z ratyfikowanej przez Polskę Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych.

Postanowienia Konwencji znajdują wprawdzie odzwierciedlenie w polskim ustawodawstwie, tym niemniej wciąż pozostaje wiele do zrobienia w dziedzinie zapewnienia pełnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w życiu społecznym a tym samym realizacji ich praw.

Szczególnie ważne jest efektywne wykorzystanie środków finansowych, w szczególności środków PFRON, przeznaczanych na zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudniania osób niepełnosprawnych.

Należy zaznaczyć, że podejmowane działania na rzecz osób niepełnosprawnych są odpowiedzią na ich oczekiwania.

Mam nadzieję, że dzisiejsza konferencja przyczyni się do naświetlenia tych zagadnień.

 


Od redakcji: informację z konferencji zamieścimy w jednym z najbliższych wydań WatchDogPfron.

Dodaj komentarz

Loading Facebook Comments ...