W dniu 29 września 2017 roku ukazał się projekt kolejnej (99sic!!!) zmiany ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Jedną z propozycji projektu jest zmiana art. 22 ustawy, polegająca na podniesieniu wskaźnika zatrudnienia ciężko poszkodowanych osób niepełnosprawnych z 30% do minimum 50% w firmach udzielających ulg we wpłatach na PFRON. Wiąże się to z ryzykiem likwidacji większości z ponad 33 tys. miejsc pracy w/w osób niepełnosprawnych.
Rząd nie ocenił niestety skali ryzyka, dlatego Biuro Analiz PION takiej oceny dokonało. Przedstawiamy ją poniżej.
OSR – Ocena skutków regulacji
zaprezentowanych w projekcie zmiany Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw z dnia 29-09-2017.
zmiana dotyczy:
podniesienia wskaźnika zatrudnienia ciężko poszkodowanych osób niepełnosprawnych
z 30% do minimum 50% w firmach udzielających ulg we wpłatach na PFRON.
Brzmienie przywoływanego przepisu:
Art.1 pkt.11) w art. 22: a) w ust. 1 zdanie wspólne otrzymuje brzmienie: „- w wysokości co najmniej 50%, zwanego dalej „sprzedającym”.”,
ocena skutków:
- zmiany spustoszą rynek pracy chronionej najciężej poszkodowanych osób niepełnosprawnych oparty na Zakładach Aktywności Zawodowej oraz firmach udzielających ulg we wpłatach na PFRON zatrudniających łącznie ponad 36 tys. najciężej poszkodowanych osób niepełnosprawnych (Tabela 1 – dane PFRON lipiec 2017r.),
- zagrożą istnieniu ponad 33 tys. miejsc pracy ciężko poszkodowanych osób niepełnosprawnych ze znacznym stopniem niepełnosprawności oraz z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności:
– niewidomych,
– psychicznie chorych,
– upośledzonych umysłowo,
– z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi,
– z epilepsją,
pracujących w 616 firmach udzielających ulg we wpłatach na PFRON (Tabela),
| Praca chroniona – zatrudnienie ciężko poszkodowanych osób niepełnosprawnych | |||
| Razem | ZAZ | firmy udzielające ulg | |
| ilość firm | 719 | 103 | 616 |
| zatrudnienie ogółem | 110 737 | 5 652 | 105 085 |
| zatrudnienie ON | 98 220 | 4 166 | 94 054 |
| zatrudnienie stopień znaczny plus umiarkowany schorzenia szczególne | 36 475 | 3 046 | 33 429 |
dane PFRON 2016-2017
Zwracamy uwagę, że firmy udzielające ulg są firmami o ponad 90% koncentracji osób niepełnosprawnych. Pracuje w nich ponad 94 tys. niepełnosprawnych na 105 tys. ogółu zatrudnionych. Wg GUS wszystkich pracujących etatowych pracowników niepełnosprawnych jest ok. 363 tys.
Są to firmy usługowe (większość) podlegające wolnorynkowej konkurencji. W chwili obecnej z niemałymi kłopotami osiągają 32%-owy wskaźnik zatrudnienia ciężko poszkodowanych osób niepełnosprawnych.
Nie mają żadnych możliwości zwiększenia tego wskaźnika do 50%, więc będą musiały zrezygnować z udzielania ulg.
Można w przybliżeniu określić następujące scenariusze zdarzeń:
firma udzielająca ulg traci możliwość ich udzielania:
a. zachowuje kontrakt (cena usługi się nie zmienia)
- nie udzielając ulg nie musi utrzymywać 30% wskaźnika najciężej poszkodowanych osób niepełnosprawnych i „wymienia” te osoby na osoby pełnosprawne o wyższej produktywności i niższej absencji.
Ciężko poszkodowane osoby tracą pracę.
b. zachowuje kontrakt ale cena usługi zostaje obniżona
- nie udzielając ulg nie musi utrzymywać 30% wskaźnika najciężej poszkodowanych osób niepełnosprawnych i „wymienia” te osoby na osoby pełnosprawne o wyższej produktywności i niższej absencji.
Ciężko poszkodowane osoby tracą pracę.
- w sprawozdaniu do PFRON wykazuje trudną sytuację ekonomiczną. PFRON wstrzymuje dofinansowanie (SOD) firma bankrutuje.
Ciężko poszkodowane osoby tracą pracę.
c. firma korzystająca z ulg zrywa kontrakt
- dla ciężko poszkodowanych ON brakuje zatrudnienia – tracą oni pracę.
Pracodawca działa racjonalnie – nie zwolni żadnej osoby, która może być przydatna do wykonywania usług, dlatego nie można na dzień dzisiejszy określić – ile ciężko poszkodowanych osób niepełnosprawnych może stracić pracę.
100% z obecnie zatrudnionych to ponad 33 tys.
Podniesienie wskaźnika zatrudnienia najciężej poszkodowanych osób niepełnosprawnych z 30% do 50% jest z wielu powodów niemożliwe do osiągnięcia (brak na rynku prac prostych, ich b. niska wycena, a także brak pracowników). Nie ma też takich usług, które mogłaby wykonywać firma komercyjna zatrudniająca np. 50% chorujących psychicznie i być rentowna.
Jeżeli jednostki administracji publicznej, które mają obowiązek zatrudniania 6% osób niepełnosprawnych (nie należących do osób niepełnosprawnych ze schorzeniami szczególnymi) – nie są w stanie wywiązać się z tego zobowiązania, to jak firmy komercyjne mają osiągnąć minimum 50% wskaźnik zatrudnienia osób ze schorzeniami szczególnymi i być rentowne?
dr Marek Łukomski
20.10.2017r.
Oni już wiedzą na co przeznaczą zaoszczędzone miliony – a los niepełnosprawnych raczej nikogo nie obchodzi. Nikt nie ma pomysłu na nic, jedyna opcja to nachapać się przy zmianie koryta.
Tekst jest wewnętrznie sprzeczny. „Zwracamy uwagę, że firmy udzielające ulg są firmami o ponad 90% koncentracji osób niepełnosprawnych” … tymczasem firmy boją się, że będą musiały podnieść zatrudnienie niepełnosprawnych z 30% do 50%. Weźmy taki Ekon czy Impel, tam owszem pracują osoby z orzeczeniem, ale nie widziałem żadnego niepełnosprawnego z najcięższą niepełnosprawnością. Najcięższa niepełnosprawność to taka, gdzie osoba potrzebuje pomocy w podstawowych czynnościach życiowych choćby napić się wody. Taka osoba może coś napisać na kompie i mogłaby pracować choćby w domu, ale nie ma siły podnieść szklanki z wodą. Rozumiem, że Ekon czy Impel takich zatrudniają????? Śnijmy dalej.
Nie ma sprzeczności w tym artykule. W zakładach udzielających ulg pracuje ponad 90 % osób niepełnosprawnych z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności. Wśród nich obecnie zatrudnionych jest 30.- 35% to 5 z tzw. grupami specjalnymi (zgodnie z ustawą winno być 30 %). Nowy przepis proponuje aby takich osób było 50 % co wg nas jest trudne do osiągnięcia bo taki wskaźnik znacząco utrudni lub uniemożliwi prowadzenie działalności gospodarczej (rynkowej). Innym zupełnie problemem są osoby z tzw. niepełnosprawnością widoczną. Otóż osoby psychiczne czy upośledzone umysłowo bardzo rzadko wyróżniają się swoim wyglądem w otoczeniu innych pracowników. Stąd często odwiedzający takie zakłady często mają wrażenie, że nie widać tam niepełnosprawnych. Także osoba z niepełnosprawnością ruchową siedząca w czasie wykonywania obowiązków służbowych nie jest łatwo rozpoznawalna jako pracownik z niepełnosprawnością. Stąd argument, „nie widziałem w Impelu czy EKONiE najciężej poszkodowanych osób z niepełnosprawnością” nie może być traktowany poważnie. l kolejna sprawa: najcięższa niepełnosprawność zgodnie z orzeczeniem to nie taka, która nie pozwala człowiekowi podnieść szklanki wody lecz ta zgodnie z którą lekarz orzeka o przynależności człowieka do jednej z pięciu kategorii specjalnych np. upośledzenie umysłowe, choroba psychiczna, epilepsja, niedowidzenie itp. A zatrudnienie tej kategorii niepełnosprawnych jest pieczołowicie sprawdzane przez odpowiednie władze.
Wg informacji PFRON, z liczby 124 sprzedających, podanej w treści uzasadnienia do noweli ustawy o rehabilitacji:
47 sprzedających – to zakłady pracy chronionej
35 sprzedających – to zakłady aktywności zawodowej
42 sprzedających – to pozostali.
Tutaj zdajemy sobie sprawę, iż osiągnięcie ww. 50% wskaźnika przez pozostałych sprzedawców produkcji lub usług nie będzie łatwe, gdyż osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem ze schorzeniami specjalnymi, to zarazem osoby z największymi deficytami zdrowia, sprawności lub sił. Na ogół mają też niskie wykształcenie i kwalifikacje. Cechują się małą mobilnością i dyspozycyjnością. Częściej i zwykle dłużej chorują w porównaniu do innych pracowników.
Nadto ta grupa pracownicza ma ustawowo zagwarantowany skrócony 7 godz. czas pracy oraz dodatkowe przerwy i urlopy. W sumie osoby te mogą nie świadczyć pracy przez 33% swego ogólnego czasu pracy, zachowując przy tym prawo do pełnego wynagrodzenia (przywileje te nie mogą powodować obniżenia wynagrodzeń ON). To wszystko znacznie podraża koszty zatrudniania.
Dlatego uważamy, że dla zachęcenia pracodawców do dalszego korzystania z zapisów art.22 – i tym samym do uratowania kilkudziesięciu tys. miejsc pracy osób z najcięższymi schorzeniami niezbędne są tutaj dodatkowe instrumenty wsparcia. Wnioskujemy, by nimi były:
a) znowelizowanie art.22 w ust.3 i ust.4 do poniższego brzmienia:
3. Obniżenie wpłaty przysługuje do wysokości 80% wpłaty na Fundusz, do której obowiązany jest nabywca w danym miesiącu.
4. Przysługująca, a niewykorzystana kwota obniżenia może być uwzględniana we wpłatach na Fundusz przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, licząc od dnia uzyskania informacji o kwocie obniżenia.
b) ułatwienia dla działań pracodawców na rzecz szerokiego wprowadzania wysokich technologii i wiedzy służących lżejszej oraz wydajniejszej pracy osób niepełnosprawnych.
Powyższe stworzą przyjazny klimat nie tylko dla ocalenia zatrudniania ON pod art.22, ale i dla szerokiego wdrażania nowoczesnych technologii pracy poprzez tworzenie i uruchamianie specjalnych programów i grantów na badania i rozwój (BiR) – skierowanych do sektora pracodawców z dużą koncentracją zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Jestem osobom ze znacznym stopniem niepełnosprawności, pracuje w telepracy 10 lat w zakładzie pracy chronionej województwie podkarpacki i od 10 lat nie byłem na zwolnieniu lekarskim moja praca polega na wprowadzaniu przetargów, zapytań ofertowych itp.
Od pracodawcy nigdy nie otrzymałem zwrotu za leki, za rehabilitacje, za Internet, za zużycie sprzętu elektronicznego czyli komputera, drukarki.
Mam wynagrodzenie za prace najniższą krajową, a pracodawca otrzymuje 1800 złotych miesięcznie dofinansowania za to że mnie zatrudnia.
I jestem pewien 100% że pracownik pełnosprawny nie wykonywałby tej pracy, którą ja wykonuje za takie pieniądze.
I proszę nie wypowiadajcie się w imieniu osób ze znacznym stopniem niepełnosprawnością i nie wrzucajcie wszystkich do jednego worka.
Jednocześnie nadmieniam że byłem osobom sprawną pracowałem na pełen etat.