Samorządy wojewódzkie w 2015 r. na wsparcie osób niepełnosprawnych wydały ze środków PFRON łącznie ponad 145 mln zł, z czego 81 mln zł zostało przeznaczone na rehabilitację zawodową, a 63 mln zł na rehabilitację społeczną.
Każdego roku samorządy wojewódzkie otrzymują od Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych środki na realizację zadań na rzecz osób z niepełnosprawnością. Kwota przyznawana co roku poszczególnym województwom od PFRON-u zależy m.in. od liczby osób z niepełnosprawnością, liczby uczestników warsztatów terapii zajęciowej czy stopy bezrobocia w danym województwie. Jest ona obliczana według skomplikowanego algorytmu, z którego opisem możemy zapoznać się, klikając tutaj.
Samorządy wojewódzkie w teorii (zgodnie z ustawą o rehabilitacji) otrzymane od Funduszu pieniądze zobowiązane są przeznaczać m.in. na dofinansowanie budowy i remontów obiektów służących rehabilitacji osób z niepełnosprawnością, pomoc w realizacji zadań na rzecz zatrudniania osób niepełnosprawnych czy dofinansowanie kosztów tworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej. Postanowiliśmy sprawdzić, na co w praktyce wydały one otrzymane w ubiegłym roku od Funduszu środki oraz ile pieniędzy przypadło średnio na jedną osobę niepełnosprawną.
Najwięcej na ZAZ-y
Analizując realizację zadań dofinansowanych ze środków PFRON, zauważyć można, że w ubiegłym roku samorządy wojewódzkie na rehabilitację zawodową wydały łącznie 192,5 mln zł, z czego 81,2 mln zł, czyli 42%, stanowiły pieniądze otrzymane od Funduszu. Największa część tych środków została przeznaczona na koszty działania zakładów aktywności zawodowej (72,2 mln zł). Pozostała część, czyli 8,9 mln zł, wydana została na koszty tworzenia ZAZ-ów.
Na rehabilitacje społeczną samorządy wojewódzkie wydały natomiast 63,8 mln zł, czyli o 18 mln zł mniej niż na rehabilitację zawodową. 76% tej kwoty przeznaczyły na dofinansowanie robót budowlanych dotyczących obiektów służących rehabilitacji w związku z potrzebami osób niepełnosprawnych. Pozostałą część postanowiły przeznaczyć na zadania zlecane fundacjom oraz organizacjom pozarządowym.
3,8 zł miesięcznie na jednego niepełnosprawnego
W 2015 r. najwięcej środków od PFRON-u powędrowało do województw: śląskiego (17,5 mln zł), wielkopolskiego (14,8 mln zł) oraz mazowieckiego (12,3 mln zł). Najmniej otrzymały natomiast województwa: lubuskie (3,2 mln zł), podlaskie (3,7 mln zł) oraz opolskie (3,7 mln zł).
Stosunek środków przyznanym przez PFRON samorządom wojewódzkim w 2015 r. do liczby osób niepełnosprawnych
| Lp. | Województwo | Środki przyznane przez PFRON dla poszczególnych województw (zł) | Liczba osób niepełnosprawnych | Średnia kwota w roku przypadająca na jednego niepełnosprawnego (w zł) | Średnia kwota w miesiącu przypadająca na jednego niepełnosprawnego (w zł) |
| 1 | Dolnośląskie | 11 044 439 | 236 000 | 46,8 | 3,9 |
| 2 | Kujawsko-Pomorskie | 10 027 235 | 202 000 | 49,64 | 4,14 |
| 3 | Lubelskie | 8 740 412 | 239 000 | 36,57 | 3,05 |
| 4 | Lubuskie | 3 271 298 | 141 000 | 23,2 | 1,93 |
| 5 | Łódzkie | 9 512 365 | 248 000 | 38,36 | 3,2 |
| 6 | Małopolskie | 11 180 026 | 287 000 | 38,95 | 3,25 |
| 7 | Mazowieckie | 12 379 888 | 381 000 | 32,49 | 2,71 |
| 8 | Opolskie | 3 774 723 | 63 000 | 59,92 | 4,99 |
| 9 | Podkarpackie | 10 349 698 | 161 000 | 64,28 | 5,36 |
| 10 | Podlaskie | 3 742 579 | 88 000 | 42,53 | 3,54 |
| 11 | Pomorskie | 7 421 286 | 200 000 | 37,11 | 3,09 |
| 12 | Śląskie | 17 536 601 | 285 000 | 61,53 | 5,13 |
| 13 | Świętokrzyskie | 6 133 890 | 137 000 | 44,77 | 3,73 |
| 14 | Warmińsko-Mazurskie | 8 278 027 | 155 000 | 53,41 | 4,45 |
| 15 | Wielkopolskie | 14 875 228 | 270 000 | 55,09 | 4,59 |
| 16 | Zachodniopomorskie | 8 073 305 | 132 000 | 61,16 | 5,1 |
| Razem: | Razem: | Średnio: | Średnio: | ||
| 146 341 000 | 3 225 000 | 46,61 | 3,88 | ||
Źródło: opracowanie własne.
W powyższym zestawieniu wykorzystane zostały dane dotyczące populacji osób niepełnosprawnych w Polsce pochodzące z badań aktywności ekonomicznej ludności (BAEL) przeprowadzanych kwartalnie przez Główny Urząd Statystyczny. Należy przy tym zauważyć, że zbiorowość osób niepełnosprawnych w BAEL jest wyodrębniana z ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej na podstawie kryterium prawnego – posiadania orzeczenia o niepełnosprawności lub niezdolności do pracy. Podana liczba osób niepełnosprawnych nie jest więc pełna, gdyż nie uwzględnia osób, które nie ukończyły 15 roku życia.
Dzieląc kwotę, jaką otrzymało dane województwo, przez liczbę osób niepełnosprawnych w nim mieszkających, możemy dowiedzieć się, ile pieniędzy ze środków PFRON przypadło na jednego niepełnosprawnego. Z naszych obliczeń wynika, że w 2015 r. województwa wydały na jedną osobę niepełnosprawną średnio 46,6 zł rocznie, czyli 3,8 zł miesięcznie. Najwięcej na jednego niepełnosprawnego miesięcznie przypadło w województwach podkarpackim (5,3 zł) i zachodniopomorskim (5,1 zł). Najmniej natomiast w województwie lubuskim (zaledwie 1,9 zł).
Średnia kwota przypadająca na jedną osobę niepełnosprawną w miesiącu w poszczególnych województwach jest naszym zdaniem zatrważająco niska. Co można bowiem zrobić, mając do dyspozycji jedynie niecałe 4 zł miesięcznie? Boimy się więc pomyśleć, ile kwota ta wynosiłaby, gdyby dane odnośnie liczby osób niepełnosprawnych były pełne i uwzględniały również dzieci i młodzież…
Iza Rutkowska
