Kilka dni temu PFRON ogłosił tegoroczny podział środków dla samorządów wojewódzkich i powiatowych na realizację zadań określonych w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Na początek przedstawmy, na co mogą przeznaczać pieniądze Funduszu samorządy. Lista zadań jest naprawdę długa.
Zadania realizowane przez samorządy wojewódzkie:
- Dofinansowanie kosztów tworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej art. 35 ust. 1 pkt 6 ustawy o rehabilitacji;
- Dofinansowanie robót budowlanych dotyczących obiektów służących rehabilitacji, w związku z potrzebami osób niepełnosprawnych z wyjątkiem rozbiórki tych obiektów – art. 35 ust. 1 pkt 5 ustawy o rehabilitacji w związku z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. z późn. zm. – Prawo budowlane;
- Zadania zlecane fundacjom i organizacjom pozarządowym art. 36 ust. 1 ustawy o rehabilitacji.
Zadania realizowane przez samorządy powiatowe:
- Zwrot pracodawcom kosztów wyposażenia stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej art. 26e ustawy o rehabilitacji;
- Dokonywanie zwrotu kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikom niepełnosprawnym w pracy art. 26d ustawy o rehabilitacji;
- Zwrot wydatków na instrumenty i usługi rynku pracy na rzecz osób niepełnosprawnych poszukujących pracy i nie pozostających w zatrudnieniu art. 11 ustawy o rehabilitacji;
- Finansowanie szkoleń organizowanych przez kierownika powiatowego urzędu pracy dla osób niepełnosprawnych bezrobotnych, poszukujących pracy i nie pozostających w zatrudnieniu art. 40 ustawy o rehabilitacji;
- Zwrot kosztów szkoleń organizowanych przez pracodawców art.41 ustawy o rehabilitacji;
- Udzielanie osobom niepełnosprawnym pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej albo rolniczej art. 12 ustawy o rehabilitacji;
- Przyznawanie środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesieniu wkładu do spółdzielni socjalnej art. 12a ustawy o rehabilitacji 33;
- Dofinansowanie do 50% oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego przez osobę niepełnosprawną prowadzącą działalność gospodarczą albo własne lub dzierżawione gospodarstwo rolne na kontynuowanie tej działalności art. 13 ustawy o rehabilitacji;
- Dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych art. 35a ust.1 pkt 7 lit. a ustawy o rehabilitacji;
- Dofinansowanie kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej art. 35a ust.1 pkt 8 ustawy o rehabilitacji;
- Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych art. 35a ust.1 pkt 7 lit. b ustawy o rehabilitacji;
- Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów art. 35a ust.1 pkt 7 lit. c ustawy o rehabilitacji;
- Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjnych dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej art. 35a ust.1 pkt 7 lit. c ustawy o rehabilitacji;
- Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych dokonywane na wniosek osób niepełnosprawnych art. 35a ust.1 pkt 7 lit. d ustawy o rehabilitacji;
- Dofinansowanie usług tłumacza migowego lub tłumacza – przewodnika art. 35a ust.1 pkt 7 lit. F d ustawy o rehabilitacji;
- Zadania zlecane fundacjom i organizacjom pozarządowym art. 36 ust. 2 ustawy o rehabilitacji.
Z opublikowanego w ubiegłym roku raportu Najwyższej Izby Kontroli wynika, że samorządy przeznaczają środki z PFRON głównie na dofinansowanie warsztatów terapii zajęciowej, które w ocenie NIK są mało skuteczną formą rehabilitacji społecznej i zawodowej. Na tworzenie miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych samorządy wydają zaledwie 10-13% środków PFRON.
Źródło: NIK
Dalej – jak podaje raport – w latach 2011-2013 samorządy powiatowe otrzymały na rehabilitację osób niepełnosprawnych ok. 2,5 mld zł. Z kwoty tej samorządy przeznaczyły zaledwie 10-13% środków na tworzenie miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. Prawie połowę środków PFRON i aż 94% środków własnych samorządy wykorzystały na warsztaty terapii zajęciowej, których podstawowym celem jest rehabilitacja społeczna i zawodowa uczestników. Kontrola NIK wykazała jednak, że warsztaty nie spełniały swojej roli. W latach 2011-2013 w powiatach objętych kontrolą tylko 1-2% osób biorących udział w warsztatach podjęło pracę. Jednocześnie z 23% do 33% wzrósł udział osób uczestniczących w zajęciach dłużej niż 9 lat. NIK podkreśla, że częstą przyczyną długotrwałego uczestnictwa niepełnosprawnych w warsztatach terapii zajęciowej jest brak miejsc w zakładach pracy chronionej dla osób, które nie rokują postępów w rehabilitacji.
Podział środków w roku 2016 wg województw wygląda następująco – plan finansowy PFRON na 2016 r. przewiduje na realizację przelewów redystrybucyjnych środki (łącznie z kosztami obsługi) w wysokości 922 379 tys. zł z tego:
- na realizację zadań na samorządy wojewódzkie: 146 341 tys. zł (bez kosztów obsługi)
- na realizację zadań na samorządy powiatowe: 753 540 tys. zł (bez kosztów obsługi)
Podział środków następuje wg dość złożonego algorytmu, który wraz z opisem prezentujemy poniżej.
znaczenie poszczególnych symboli znajdą Państwo pod linkiem: kliknij
Maksymalna kwota zobowiązań samorządu powiatowego do wypłaty w 2016 r. i w latach następnych z tytułu dofinansowania kosztów działania warsztatów terapii zajęciowej jest wyliczana jako iloczyn liczby uczestników warsztatów terapii zajęciowej wynikającej z podpisanych umów przez powiat do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rok, na który jest obliczany algorytm, i kwoty środków na dofinansowanie kosztów rocznego pobytu jednego uczestnika w warsztacie terapii zajęciowej w wysokości 15 996 zł.
Zapewne wszystkim, którzy przeczytali sposób naliczania i podziału środków przekazywanych do samorządu, zakręciło się w głowie – to prawda, to nader skomplikowane, ale zobaczmy jak w ostatecznym podziale wyglądają ostateczne kwoty przekazywane samorządom wojewódzkim – i tak najmniej otrzymuje samorząd województwa lubuskiego (3 mln zł), natomiast najwięcej samorząd województwa śląskiego (ponad 17,5 mln zł).
Zobaczmy zatem, jak samorządy wojewódzkie wykorzystały przyznane im w 2015 r. środki.
Realizacja zadań samorządów wojewódzkich dofinansowanych ze środków PFRON w 2015 roku
Lp. | Nazwa zadania | Liczba województw realizujących zadania | % | Kwota (zł) |
Liczba podmiotów/umów | % wydatków ogółem | |||
1 | Koszty tworzenia ZAZ art. 35 ust. 1 pkt 6 – ogółem | 8 | 50,00% | 17 763 081 | 10 | x | |||
2 | w tym: dofinansowanie ze środków PFRON | 8 | 50,00% | 8 995 029 | 10 | 6,20% | |||
3 | Koszty działania ZAZ art. 35 ust. 1 pkt 6 – ogółem | 15 | 93,75% | 174 805 517 | 98 | x | |||
4 | w tym: dofinansowanie ze środków PFRON | 15 | 93,75% | 72 241 187 | 94 | 49,78% | |||
5 | Razem rehabilitacja zawodowa | x | x | 81 236 216 | x | 55,98% | |||
6 | Dofinansowanie robót budowlanych, dotyczących obiektów służących rehabilitacji, w związku z potrzebami osób niepełnosprawnych art. 35 ust. 1 pkt 5 | 16 | 100,00% | 48 522 839 | 135 | 33,44% | |||
7 | w tym: na rzecz dzieci i młodzieży niepełnosprawnej | 9 | 56,25% | 10 968 468 | 41 | 7,56% | |||
8 | Zadania zlecane fundacjom oraz organizacjom pozarządowym art. 36 ust. 4 | 14 | 87,50% | 15 355 688 | 693 | 10,58% | |||
9 | Razem rehabilitacja społeczna | x | x | 63 878 527 | x | 44,02% |
Lp. | Opis | Kwota (zł) |
10 | Środki wg algorytmu | 146 341 000 |
11 | % wykorzystania | 99,16% |
Źródło: PFRON
Iwona Drozd
Ps. W drugiej części artykułu napiszemy, na co samorządy powiatowe wydały otrzymane od PFRON środki. Do lektury zapraszamy za tydzień.